چند وقت بود مطالب جدید نگذاشته بودیم که عذز می خواهیم درضمن قول داده بودم که احکام واستتائاتی را هم که کمتر کاربرد دارند را بگذارم
استفتائات از محضر امام خمینی (ره)
سؤال: اهل تسنن نماز مغرب را پیش از مغرب میخوانند آیا ما میتوانیم در
هنگام حج یا غیر آن به آنها اقتدا کرده و به همان نماز اکتفا نمائیم؟
جواب: در مورد تقیّه مانعی ندارد. (ر.ک استفتائات جدید امام خمینی(ره) ج1,
ص 131, س16)
سؤال: کسی که در مکه است قبله او چگونه است؟ و اگر کسی از راه دور میخواهد
عبادت نماید قبله او چگونه است؟
جواب: خانه کعبه که در مکّه معظمه است، قبله میباشد، و کسانی که ساکن مکه
هستند یا در مکه عبادت میکنند باید روبروی آن نماز بخوانند، ولی کسی که
دور است اگر طوری بایستد که بگویند رو به قبله نماز میخواند کافی است.
سئوال: اگر در بیابان باشیم و ندانیم قبله کدام طرف است چگونه باید قبله را
پیدا کنیم؟
جواب: برای پیدا کردن قبله علائمی برای مکانهای خاصی مثل کوفه و بصره و...
از طریق ستاره قطبی و امثال آن تعیین گردیده است اما استفاده از آن علائم
برای همه نقاط صحیح نیست بنابراین اگر قطبنما یا قبلهنما در اختیار
نداشته باشید و احتمال یک جهت خاص را نمیدهید بنابر قول مشهود باید به
چهار طرف نماز بخوانید. (ر.ک توضیح المسائل امام خمینی(ره), م 784)
سؤال: در صورتی که وقت تنگ باشد و ندانیم قبله به کدام طرف است جهت ادای
نماز به چه ترتیبی باید عمل کرد؟
جواب: اگر وقت تحقیق نداشته باشید و نیز وقت برای خواندن نماز به چهار طرف
نباشد، به هر طرف که احتمال میدهید قبله باشد نماز بخوانید و اگر احتمال
یک طرف خاص را هم نمیدهید یک نماز به هر طرفی که خواستید بخوانید کفایت
میکند. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, م 784)
سؤال: مهمانی به گفته صاحب خانه اعتماد نموده به طرفی نماز خوانده و مدتی
را بدین منوال گذرانده است، بعداً کشف خلاف میشود که قبله حدوداً 45 درجه
اختلاف دارد، حال تکلیف نمازهائی که در این مدت خوانده شده چیست؟
جواب: در فرض سؤال که تحقیق نموده و با اطمینان به جهت قبله نماز
خواندهاید و بعداً کشف خلاف شده است و انحراف حدود45 درجه است نمازهای
گذشته او صحیح است. (ر.ک استفتائات امام خمینی(ره), ج1, احکام قبله, ص136,
س33)
سؤال: کره زمین گرد میباشد و مکه در یک قسمت قرار گرفته است حال اگر شخصی
درست آن طرف مکه یعنی کف پایش با کف مکه بوسیله قطر کامل زمین متصل گردد
این شخص به کدام طرف و سمت نماز باید بخواند؟
جواب: در فرض مرقوم اگر در نقطهای از کره زمین قرار گیرد که از هر طرف
فاصلهاش با مکه مکرمه مساوی باشد به هر یک از چهار طرف نماز بخواند صحیح
است.(ر.ک استفتائات جدید امام خمینی(ره), ج1, س27, ص 134)
سؤال: اگر شدت درگیری جنگ در جبهه مانع از پیدا کردن قبله شود آیا میتوان
به هر طرف نماز خواند؟
جواب: باید به چهار طرف نماز بخواند و اگر چهار نماز ممکن نیست به هر مقدار
که تمکن دارد میتواند اکتفاءکند. (ر.ک استفتائات جدید امام خمینی(ره), ج1,
ص 134, س28)
سؤال: نماز خواندن و تشخیص قبله مسافر در داخل هواپیما و قطار چگونه است؟
جواب: باید تحقیق کند و رو به قبله نماز بخواند و اگر نتواند علم پیدا کند
به طرفی که مظنّه دارد بایستد. .(ر.ک استفتائات جدید امام خمینی(ره), ص
135, س29)
سؤال: اگر نمازگذاری در حال خواندن نماز مواجه با قبله نبوده و پس از آگاهی
میتواند به سمت قبله برگردد؟ و آیا اتصال پا به زمین در برگشتن به سمت
قبله لازم است؟
جواب: بله باید به سمت قبله برگردد و اتصال پا به کف زمین لازم نیست. .(ر.ک
استفتائات جدید امام خمینی(ره), ص 135, س30)
سؤال: آیا در نماز باید حتماً نوک پاها و زانوها رو به قبله باشد؟
جواب: کسی که نماز واجب را ایستاده میخواند، باید طوری بایستد که بگویند
رو به قبله ایستاده و لازم نیست زانوهای او و نوک پاهای او هم رو به قبله
باشد. (ر.ک توضیح المسائل امام خمینی(ره), م777)
سؤال: نماز خواندن به جهت قبله شرط صحت نماز واجب است؟ آیا میشود نماز
مستحبی را رو به قبله نخواند؟
جواب: بله نماز خواندن به سمت قبله شرط صحت نماز واجب است ولی نماز مستحبی
را میشود در حال راه رفتن و سواری خواند و اگر انسان در این دو حال، نماز
مستحبی بخواند لازم نیست رو به قبله باشد.(ر.ک تحریر الوسیله امام
خمینی(ره), ج1, ص 141, م1)
سؤال: چگونه باید به ظهر شرعی علم پیدا کرد تا نماز ظهر را سر وقت بخوانیم؟
جواب: اگر شاخصی را در زمین فرو ببریم، وقتی که سایه شاخص به آخرین درجه
کمی رسید و دو مرتبه رو به زیاد شدن گذاشت، معلوم میشود ظهر شرعی شده و
وقت نماز ظهر داخل گشته است. (ر.ک توضیح المسائل امام خمینی(ره), م729)
سؤال: وقت مخصوص نماز ظهر و عصر را بیان کنید و لطفاً توضیح دهید وقت مشترک
نماز ظهر و عصر از چه زمانی شروع و به چه زمانی خاتمه پیدا میکند؟
جواب: وقت مخصوص نماز ظهر از اول ظهر است تا وقتی که از ظهر به اندازه
خواندن نماز ظهر بگذرد، و وقت مخصوص نماز عصر موقعی است که به اندازه
خواندن نماز عصر، وقت به مغرب مانده باشد، که اگر کسی تا این موقع نماز ظهر
نخواند، نماز ظهر او قضا شده و باید نماز عصر را بخواند. و ما بین وقت
مخصوص نماز ظهر و وقت مخصوص نماز عصر، وقت مشترک نماز ظهر و نماز عصر است.
(ر.ک توضیح المسائل امام خمینی(ره), م731)
سؤال: مغرب شرعی از چه زمانی حاصل میشود و نماز مغرب در چه زمانی داخل
میشود؟
جواب: مغرب شرعی موقعی حاصل میشود که سرخی طرف مشرق بعد از غروب آفتاب
پیدا شود، از بین برود و از این زمان است که وقت نماز مغرب داخل میگردد.
(ر.ک توضیح المسائل امام خمینی(ره), م735)
سؤال: وقت مخصوص و مشترک نماز مغرب و عشاء را بفرمائید از چه زمانی شروع
میگردد؟
جواب: وقت مخصوص نماز مغرب از اول مغرب است تا وقتی که از مغرب به اندازه
خواندن سه رکعت نماز بگذرد، و وقت مخصوص نماز عشاء موقعی است که به اندزه
خواندن نماز عشاء به نصف شب مانده باشد که اگر کسی تا این موقع نماز مغرب
را عمداً نخواند باید اول نماز عشاء و بعد از آن نماز مغرب را بخواند و
بنابراین بین وقت مخصوص نماز مغرب و وقت مخصوص نماز عشاء، وقت مشترک نماز
مغرب و عشاء است. (ر.ک توضیح المسائل امام خمینی(ره), م736)
سؤال: اول وقت و آخر وقت نماز صبح از چه زمانی شروع و به چه زمانی پایان
مییابد؟
جواب: نزدیک اذان صبح از طرف مشرق، سفیدهای رو به بالا حرکت میکند که آن
را فجر اول میگویند. موقعی که آن سفیده پهن شد، فجر دوم و اول وقت نماز
صبح است و آخر وقت نماز صبح موقعی است که آفتاب بیرون میآید. (ر.ک توضیح
المسائل امام خمینی(ره), م741)
سؤال: آیا میشود در وسط اذان دادن نماز خواند، آیا این نماز درست است یا
باید صبر کنیم تا اذان تمام شود؟
جواب: اگر با شروع اذان یقین به داخل شدن وقت نماز پیدا میکنید میتوانید
نماز را شروع نمایید و الا صبر کنید تا اذان تمام شود و یقین به دخول وقت
پیدا کنید(ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, م 742 و ص462, س374)
سؤال: اگر وقت نماز رسیده باشد ولی انسان تمیز نباشد مثلاً یک هفته گذشته
که به حمام نرفته باشد آیا اول نماز را به جا آورد بهتر است یا به حمام
برود و تمیز شود؟
جواب: اگر لباس و بدن او پاک باشد نماز اول وقت بر حمام رفتن فضیلت و برتری
دارد. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, م751)
سؤال: نماز و روزه فرد مسلمانی که در قطب جنوب و یا شمال به سر میبرد در
حالی که شش ماه از سال روز و شش ماه شب میباشد چگونه است؟ و یا فرد
مسلمانی که در کره ماه به سر میبرد چگونه است؟
جواب: در مورد سؤال میتوانند نماز خود را مطابق مناطق معتدله و یا مطابق
نزدیکترین شهری که شب و روز معین دارد انجام دهند و در کره ماه هم اگر روز
و شب معین نداشتند به همین نحو عمل میکنند. (ر.ک تحریر الوسیله, ج2, ص638)
سؤال: اگر در میان خواندن نماز صبح خورشید طلوع کند آیا نماز خوانده شده
اداء است یا قضا؟
جواب : اگر یک رکعت از نماز شما قبل از طلوع خورشید خوانده شده باشد نماز
اداء است. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, م 748)
سؤال: اگر در نماز با ضیق وقت مواجه شدیم آیا میشود در نماز اولاً تسبیحات
اربعه را یک بار ادا کنیم؟ ثانیاً قنوت را نخوانیم و ثالثاً نماز را نشسته
بجا آوریم؟
جواب: در ضیق وقت یک بار خواندن تسبیحات اربعه و حذف قنوت مانعی ندارد و
حتی در ضیق وقت میتوان سوره را هم حذف نمود اما نشسته خواندن که تأثیری در
سرعت نماز ندارد جایز نیست. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, م1006 و
م970)
سؤال: گفته شده که درباره موضوع فجر صادق در شبهای مهتابی براین است که
قدری تأمل شود تا سپیده فجر بر مهتاب غلبه نماید آیا این فتوا صحیح است؟ در
صورت مثبت بودن پاسخ چند دقیقه قابل تأمل است و شبهای مهتابی چند شب در
ماه قمری میباشد؟ (نظر حضرت امام (ره))
جواب: میزان شبهائی است که روشنائی ماه بر طلوع فجر غالب است و باید برای
نماز صبر کند تا روشنائی طلوع فجر احراز شود. (ر.ک استفتائات جدید امام
خمینی(ره) ج1, ص 131, س19)
سؤال: ظاهراً اذان صبح رادیو بر اساس طلوع فجر طبق استخراج مؤسسه ژئو فیزیک
است آیا چنین وقتی شرعاً معتبر است یا باید فجر با چشم عادی دیده شود و افق
روشن گردد؟
جواب: میزان تبیین حسّی است نه علمی، بنابراین باید طلوع فجر قابل رؤیت به
چشم عادی باشد. (ر.ک استفتائات امام خمینی(ره) ج1, ص 132, س21)
سؤال: بیدار نمودن افراد خانواده برای نماز صبح با چه کیفیتی مجاز است؟
جواب: اگربیدار نکردن آنها موجب سهل انگاری و استخفاف به امر نماز باشد،
باید آنها را بیدار نماید. (ر.ک استفتائات امام خمینی(ره) ج1, ص 133, س25)
سؤال: کسی که به اندازه خواندن یک رکعت نماز وقت دارد نماز را به چه صورتی
باید بخواند؟
جواب: باید نماز را به نیت ادا بخواند ولی نباید عمداً نماز را تا این وقت
تأخیر بیندازد. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, م748)
سؤال: برای مردان و زنان جهت خواندن نماز چه میزان از بدن خود را واجب است
بپوشانند؟
جواب: مرد باید در حال نماز اگر چه کسی او را نمیبیند عورتین خود را
بپوشاند و بهتر است از ناف تا زانو را هم بپوشاند و باید در موقع نماز بدن
و موی زن به جز دستها تا مچ وپاها تا مچ و گردی صورت تمام بدن پوشیده
باشد. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, م788 و789)
سؤال: لباس نمازگزار چند شرط دارد آنها را نام ببرید؟
جواب: لباس نمازگزار شش شرط دارد: 1. آنکه پاک باشد 2. آنکه مباح باشد 3.
آنکه از اجزاء مردار نباشد 4. آنکه از حیوان حرام گوشت نباشد 5و6. آنکه اگر
نمازگزار مرد است لباس او ابریشم خالص و طلا بافت نباشد. (ر.ک توضیح
المسائل دوازده مرجع, ج1, م798)
سؤال: مواردی که لازم نیست بدن و لباس نمازگزار پاک باشد را نام ببرید؟
جواب: در سه صورت اگر بدن یا لباس نمازگزار نجس باشد، نماز او صحیح است 1.
آنکه به واسطه زخم یا جراحت یا دملی که در بدن اوست لباس یا بدنش به خون
آلوده شده باشد 2. آنکه بدن یا لباس او به مقدار کمتر از درهم به خون آلوده
باشد 3. آنکه ناچار باشد با بدن یا لباس نجس نماز بخواند و در دو صورت اگر
فقط لباس نمازگزار نجس باشد نماز صحیح است اول: آنکه لباسهای کوچک او
مانند جوراب و عرق چین نجس باشد دوم: آنکه لباس زنی پرستار بچه است نجس شده
باشد. (ر.ک توضیح المسائل امام خمینی(ره), م848)
سؤال: اگر ببینیم که کسی ناچار در نجس نماز میخواند و نتوانیم به او
بگوییم چه باید کرد؟
جواب: اگر خودش نمیداند که چادرش نجس است لازم نیست به او تذکر دهید. (ر.ک
استفتائات امام خمینی(ره), ج1, ص 138, س41)
سؤال: آیا خواندن نماز با لباس مردانه برای زنان و با لباس زنانه برای
مردان جایز است یا نه؟
جواب: پوشیدن لباسهای مخصوص زنان برای مردان و بالعکس حرام است و لیکن به
نظر بعضی از فقها نماز با آن اشکالی ندارد. (ر.ک توضیح المسائل دوازده
مرجع, ج1, م846)
سؤال: اگر با لباس مشکی نماز بخوانیم نماز ما باطل است؟
جواب: نماز با لباس مشکی مکروه است و باعث بطلان نماز نمیشود. (ر.ک توضیح
المسائل امام خمینی(ره), م865)
سؤال: پوشیده بودن کف پا برای خانمها در نماز واجب است؟
جواب: به نظر برخی ازمراجع عظام بنابر احتیاط کف پای خانمها باید در نماز
پوشیده باشد. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, م789)
سؤال: نماز خواندن با لباسی که فردی به عنوان هدیه دریافت میکند و مطمئن
نیست که این هدیه با رضایت طرف مقابل آورده شده یا نه و یا با مال حلال
خریده شده یا نه یا با اجازه شوهر طرف مقابل بوده است یا نه، صحیح است ؟
جواب: در تمام صورتهای مذکور که شک دارید، تصرف و نماز خواندن در آن لباس
اشکالی ندارد مگر آنکه یقین کنید که لباس از حرام تهیه شده و یا مال دیگری
بوده و بدون اجازه مالک، آن را برای شما آوردهاند. (ر.ک استفتائات امام
خمینی(ره), ج1, لباس نماز گزار, ص140, س47)
سؤال: ادرار من بدون اراده در مقدار کمی خارج میشود هر روز چند بار ممکن
است این اتفاق بیفتد تکلیف من چیست؟
جواب: در موقع نماز میتوانید اگر بدن و لباس شما نجس شده باشد تطهیر
نمایید و بعد وضو گرفته نماز بخوانید. البته اگر در این مورد زیاد شک
میکنید و وسواس پیدا کردهاید به شک خود اعتنا نکنید و اگر در نماز هم نمی
توانید از خروج ادرار خودداری کنید به مسئله 314 توضیح المسائل مراجعه
نمایید.
سؤال: آیا نماز خواندن با زیرپیراهن و لباس زیر اشکال دارد یا خیر؟
جواب: برای مردان مانعی ندارد هر چند مستحب است انسان در نماز لباس کامل
بپوشد. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, ص463, م788)
سؤال: آیا خواندن نماز با پوشش اسلامی مثلاً مانتو مقنعه اشکالی دارد یا
خیر چون عدهای معتقدند خواندن نماز بدون چادر مثلاً در مدارس اگر چادر
نباشد اشکال دارد لطفاً مرا راهنمایی فرمایید؟
جواب: نوع پوشش تفاوتی نمیکند بلکه ملاک رعایت پوشش مورد نظر در نماز است
که به جز وجه و کفین بقیه بدن باید پوشیده باشد. البته اگر نامحرم نباشد
پوشاندن پا تا مفصل ساق لازم نیست. (ر.ک استفتائات جدید امام خمینی(ره),
ج1, ص137, لباس نماز گزار, س35)
سؤال: با لباسهای خارجی که از کشورهای غیر مسلمان میآیند نماز خواندن صحیح
است یا خیر؟
جواب: اگر لباس از چرم کشورهای غیر مسلمان نباشد اشکال ندارد. (ر.ک
استفتائات امام خمینی(ره), ج1, ص141, لباس نماز گزار, س49)
سؤال: اگر کسی نتواند طهارت کند از روی ناتوانی نماز را با بدن و لباس نجس
بخواند نماز با این حالت اشکال دارد یا خیر؟
جواب: در فرض عدم امکان تطهیر و عدم امکان نماز در حال برهنگی نماز با همان
حال صحیح است. (ر.ک استفتائات امام خمینی(ره), ج1, ص 137, س36)
سؤال: در صورتی که بر روی لباس لکه کم رنگ از خون حیض باشد که با چند بار
شسته شدن از بین نرود، آیا نماز خواندن با این لباس صحیح است یا خیر؟
جواب: اگر رنگ است نه خون صحیح است. (ر.ک استفتائات امام خمینی(ره), ج1, ص
139, س42)
سؤال: آیا بعد از غسل جنابت، باید همه لباسهایی را که هنگام جنب شدن بر تن
داشتهایم برای نماز تطهیر کنیم؟
جواب: لباسی که نجس شده باید تطهیر شود و با لباسی که در آن عرق جنب از
حرام است نباید نماز بخوانند. (ر.ک استفتائات امام خمینی(ره), ج1, ص 139,
س44)
سؤال: آیا طلای سفید برای مردان جایز است؟
جواب: برای مردان پلاتین (طلای سفید) اشکال ندارد بلی اگر همان طلای زرد
باشد و با مخلوط کردن تغییر رنگ داده باشد جایز نیست. (ر.ک استفتائات امام
خمینی(ره), ج1, ص 141, س51)
سؤال: آیا گذاشتن روکش طلا روی دندان اشکال دارد؟
جواب: روکش طلا اگر برای اصلاح دندان است و نه زینت آن مانع ندارد.
(ر.ک
استفتائات امام خمینی(ره), ج1, ص 143, س