نماز اوج بندگی
احادیث،احکام،خاطراتنماز اوج بندگی
احادیث،احکام،خاطراتنماز در قرآن
قرآن کریم حدود 90 بار مستقیماً واژه «صلاة» و مشتقاتش را به کار برده است، همچنین حدود 900 بار کلمات و واژه‌هایی که مرتبط با نماز هستند، مانند: رکوع، سجده، وضو، مسجد، ذکر، عبادت و ... در آن ذکر شده است.
پیرامون نماز سخن‌ها گفته شده و ابعاد مختلف آن مورد کنکاش و دقت نظر قرار گرفته و هر کس به فراخور دانش، بینش و نگرش خود از آن سخن گفته است. به رغم تمام این تلاش‌ها، اقیانوس نماز از چنان ژرفایی برخوردار است که غواصان جدید را به تفحص و جستجویی تازه در این اقیانوس فرا می‌خواند تا گوهری نو .
*معنای لغوی نماز
نـماز که در عربی لفظ (صلاة) بر آن اطلاق می‌شود، به گفته بسیاری از لـغـت شـناسان به معنای دعا، تبریک و تمجید است و چون اصل و ریـشـه این عبادت مخصوص، دعا بوده آن را از باب نام‌گذاری چیزی بـه اسـم جزش، صلاه [نماز] گذاشته‌اند.
برخی دیگر گفته‌اند: (صلاة) مـشـتـق از کلمه (صلاة) است که به معنای آتش برافروخته است و از ایـن جـهـت بـه این عبادت خاص (صلاة) گفته شد، زیرا کسی که نماز بـخـواند، خود را به وسیله این عبادت و بندگی از آتش برافروخته الهی دور می‌سازد.[1]
*معنای عرفانی نماز
بعضی از بزرگان نیز صلاة را از (تصلیه) مشتق دانسته‌اند، به این مـعـنا که عرب هنگامی که می‌خواست چوب کج را راست کند، آن را به آتـش نـزدیک کرده، در معرض حرارت قرار می‌داد و به آن تصلیه می‌گـفـتـنـد، با توجه به این معنا، گویی نمازگزار وقتی به نماز می‌ایـسـتد و توجه به مبدا اعلا پیدا می‌کند، به واسطه حرارتی که در اثر حرکت صعودی و نزدیک شدن به کانون حقیقت معنوی در نفسش حاصل مـی‌شـود، قـدرت پـیـدا می‌کند، کج رفتاری‌های نفس را که بر اثر تـوجـه بـه غـیـر خـدا و مـیـل به باطل پیدا شده، راست و تعدیل کند. [2]
امام صادق علیه‌السلام فرمود: «قَالَ لِلصَّلَاةِ أَرْبَعَةُ آلَافِ حَدٍّ»؛ نماز 4 هزار حد دارد ، شهید ثانی در تبیین حدیث فرموده است: مراد از 4 هزار حد، واجبات و مستحبات نماز است که واجبات آن هزار عدد است که شهید کتاب «اَلفِیه» را برای آن نوشته و مستحبات آن 3 هزار است که کتاب «نَفلیه» را برای آن تألیف کرده است
*شاخصه‌های اهمیت نماز
- نماز، رکن دین
در تمام ادیان، نماز عبادتی است که وجود داشته و این نشان دهنده رکن بودن نماز در دین است که وسیله‌ای برای تداوم ارتباط با خالق هستی و غرق نشدن در مشکلات مادی و منجلاب‌های گناه و فساد است، لذا امـام خـمـینی(ره) فرمود: این نمازهای پنج گانه که عمود دیـن و پـایـه مـحکم ایمان است و در اسلام چیزی بعد از ایمان به اهـمـیـت آن نـیـسـت، بـعد از توجهات نوریه باطنیه و صور غیبیه مـلکوتیه که غیر از حق تعالی و خاصان درگاه او کسی نداند، یکی از جـهـات مـهـمـه که در آن هست این تکرار تذکر حق ـ با آداب و اوضـاع الهی که در آن منظور شده است ـ رابطه انسان را با حق تـعـالـی و عـوالـم غیبیه محکم می‌کند و ملکه خضوع لله در قلب ایـجـاد کند و شجره طیبه توحید را در قلب محکم کند، به طوری که با هیچ چیز از آن زایل نشود.[3]
-نماز، کلمه‌ای پر تکرار در قرآن و روایات
در قرآن حدود 90 بار مستقیماً واژه صلاة و مشتقاتش به کار رفته و حدود 900 بار کلمات و واژه‌هایی که مرتبط با نماز هستند، مانند: رکوع، سجده، وضو، مسجد، ذکر، عبادت و ...، به کار رفته است که در نتیجه می‌توان گفت: حدوداً یک ششم از آیات قرآن به نماز پرداخته است، ضمن اینکه در بسیاری از آیاتی که بحث از نماز شده، مشاهده می‌شود که نماز به طور خاص مورد تأکید قرار گرفته است که به ذکر چند نمونه بسنده می‌کنیم:
«قُلْ إِنَّ صَلاتی وَنُسُکی وَمَحْیای وَمَماتی لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمین»(الأنعام:162)
«إِنَّنی أَنَا اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ أَنَا فَاعْبُدْنی وَأَقِمِ الصَّلاةَ لِذِکْری»(طه:14)
«وَما أُمِرُوا إِلاَّ لِیعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصینَ لَهُ الدِّینَ حُنَفاءَ وَیقیمُوا الصَّلاةَ وَیۆْتُوا الزَّکاةَ وَذلِکَ دینُ الْقَیمَةِ» (البینة:5)
«وَجَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً یهْدُونَ بِأَمْرِنا وَأَوْحَینا إِلَیهِمْ فِعْلَ الْخَیراتِ وَإِقامَ الصَّلاةِ وَإیتاءَ الزَّکاةِ وَکانُوا لَنا عابِدین»(الأنبیاء:73)
«رِجالٌ لا تُلْهیهِمْ تِجارَةٌ وَلا بَیعٌ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ وَإِقامِ الصَّلاةِ وَإیتاءِ الزَّکاةِ یخافُونَ یوْماً تَتَقَلَّبُ فیهِ الْقُلُوبُ وَالْأَبْصار»(النور:37)
«إِنَّما یریدُ الشَّیطانُ أَنْ یوقِعَ بَینَکُمُ الْعَداوَةَ وَالْبَغْضاءَ فِی الْخَمْرِ وَالْمَیسِرِ وَیصُدَّکُمْ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ وَعَنِ الصَّلاةِ فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُون»(المائدة:91)
در تمام ادیان، نماز عبادتی است که وجود داشته و این نشان دهنده رکن بودن نماز در دین است که وسیله‌ای برای تداوم ارتباط با خالق هستی و غرق نشدن در مشکلات مادی و منجلاب‌های گناه و فساد است
در روایات نیز تنها در 2 کتاب وسائل الشیعة و مستدرک الوسائل حدود 59 هزار روایت از معصومین(علیه السلام) نقل شده است که مربوط به تمام ابواب فقهی است؛ یعنی 52 باب فقهی و از این تعداد روایات 19 هزار آن مربوط به نماز است، یعنی حدود یک سوم روایات نیز مربوط به نماز است.
امام صادق علیه‌السلام فرمود: «قَالَ لِلصَّلَاةِ أَرْبَعَةُ آلَافِ حَدٍّ»؛نماز 4 هزار حد دارد [4]، شهید ثانی در تبیین حدیث فرموده است: مراد از 4 هزار حد، واجبات و مستحبات نماز است که واجبات آن هزار عدد است که شهید کتاب «اَلفِیه» را برای آن نوشته و مستحبات آن 3 هزار است که کتاب «نَفلیه» را برای آن تألیف کرده است.
پی‌نوشت‌ها:
[1]- ر.ک: الـراغب الاصفهانی، المفردات، دفتر نشر الکتاب، صفحه 285، سید احمد فهری، پرواز در ملکوت.
[2]- ر.ک: سـیـد احـمـد فهری، پرواز در ملکوت، (شرح و تفسیر آداب الصلوه امام خمینی) صفحه22.
[3]- امام خمینی، چهل حدیث، صفحه496.
[4]- الکافی، جلد 3، صفحه 272
بخش قرآن تبیان
منبع :
خبرگراری فارس
